Vajinit Nedir
Vajinit kadının vajinasının iltihabıdır. Kadınların üçte bir kadar çoğunluğu hayatlarının bir döneminde vajinit belirtileri gösterecektir. Vajinit her yaştaki kadınları etkiler, ancak üreme çağlarında en sıktır. Pek çok olası etken vardır ve tedavinin tipi etkene bağlıdır. Bu bölümde;
- Vajinit belirtileri
- Tedavi tipleri
- Riskinizi nasıl azaltabileceğiniz anlatılacaktır.
Kadının vajinasından az miktarda berrak veya bulanık beyaz sıvı akışı normaldir. Bu dokuyu ıslak ve sağlıklı tutar. Vajina bakteriler ve mantarlar gibi çeşitli organizmaları denge halinde barındırır, böylece normal işlev görebilir. Bazı faktörler vajinanın bu normal dengesini bozabilir:
- Antibiyotikler
- Hormon düzeylerinde değişiklikler
- Gebelik
- Emzirme
- Menopoz
- Vaginal duşlar
- Spermisitler (gebelikten korunma amaçlı kullanılan sperm öldürücü maddeler)
- Cinsel ilişki
- Enfeksiyon
Normal dengedeki bir değişiklik mantarların veya bakterilerin artmasına izin verebilir ve vajinite neden olur. Bu vajinanın epitelinin iltihaplı hale gelmesine yol açar. Vajinit kaşıntı, kötü koku veya bol miktarda akıntıya yol açabilir.
Herhangi bir anormal akıntı, yanma veya kaşıntı gibi durumda hemen doktorunuza başvurunuz.
Tanı
Vajinit tanısı için doktorunuz vajinanızdaki akıntıdan bir örnek alacak; mikroskop altında inceleyecek veya kültüre gönderecektir. Doktorunuz ayrıca başka testler isteyebilir. Testlerin sonuçlarının doğru olmasını garantilemek için doktorunuzu görmeden önce vajinal duş almayınız; herhangi bir vajinal ilaç veya spermisit kullanmayınız.
Tedavi
Tedavi vajinitin etkenine göre yapılır. Tedavi ağızdan alınan hap veya vajinaya uygulanan bir krem, tablet veya jel ile olabilir. Bazı durumlarda eşinize de tedavi verilebilir.
Akıntı veya diğer belirtiler ilaçlarınızı bitirmeden ortadan kalksa bile, doktorunuzun talimatlarına aynen uymanız önemlidir. Belirtiler kaybolsa da, enfeksiyon hala mevcut olabilir. Tedaviyi erken bırakmak belirtilerin geri dönmesine neden olabilir. Tedavi tamamlandıktan sonra belirtiler tekrarlarsa doktorunuzu görünüz. Farklı bir tedaviye gerek olabilir.
Vajinit Tipleri
A. MANTAR ENFEKSİYONU:
Mantar enfeksiyonu kandidiyaz olarak da bilinir. En sık görülen vajinal enfeksiyon tiplerinden biridir.
Etken. Candida denen bir mantar tarafından oluşturulur. Bu normal vajinada az sayıda bulunur. Ancak, bakterilerin ve mantarların vajinadaki dengesi değiştiğinde, mantarlar fazlaca çoğalabilirler ve belirtilere yol açabilirler.
Bazı antibiyotik tipleri mantar enfeksiyonu riskinizi artırırlar. Antibiyotikler mantarları kontrol altında tutan normal vajinal bakterileri öldürür; böylece mantarlar aşırı çoğalabilirler. Bir kadın gebe ise veya diyabeti (şeker hastalığı) varsa mantar enfeksiyonu olması olasılığı daha fazladır. Mantarların aşırı büyümesi ayrıca vücudu hastalıklardan koruyan bağışıklık sistemi iyi çalışmıyorsa da olabilir. Örneğin, insan immünyetmezlik virüsü (HIV) ile enfekte kadınlarda mantar enfeksiyonları ciddi olabilir. Tedavi ile bile geçmeyebilirler veya sık sık tekrarlayabilirler. Pek çok olguda ise mantar enfeksiyonunun nedeni bilinmez.
Belirtiler. Mantar enfeksiyonunun en sık belirtileri kaşıntı ve vajinanın dışarısındaki vulva diye adlandırılan alanın yanmasıdır. Yanma idrar yaparken veya cinsel ilişki ile daha kötü olabilir. Vulva kızarık ve şişmiş olabilir. Vajinal akıntı genellikle beyaz, topak halindedir ve kokusu yoktur. Mantar enfeksiyonu olan bazı kadınlar akıntıda artma veya değişiklik farkederler. Bazıları ise hiç akıntı fark etmezler.
Tedavi. Mantar enfeksiyonları vajinaya ilaç yerleştirerek veya hap yutarak tedavi edilebilir. Çoğunluk olguda erkek cinsel partnerlerinin tedavisi gerekli değildir. Şunlar olursa doktorunuzu mutlaka görmeniz gerekir:
- İlk kez bir vajinal enfeksiyonunuz oluyorsa
- Tedaviden sonra belirtileriniz kaybolmazsa
- Vajinal akıntınız sarı veya yeşil veya kötü kokulu ise
- Cinsel yolla bulaşan bir hastalık (CYBH) sahibi olmanız olasılığı varsa
Bazen bir kadın aslında başka bir problemi varken mantar enfeksiyonu olduğunu düşünebilir. Tıpkı mantarlar gibi kaşıntı ve yanmaya sebep olan çeşitli durumlar vardır. Başka bir sebep varsa, kadın mantar enfeksiyonu için ilaç alıyorsa, asıl sebebi bulmak daha zor olabilir.
Ne Yapabilirsiniz?
Vajinit olma riskini azaltmak için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır:
- Kadın hijyen spreyleri veya kokulu deodorant tamponlar kullanmayın.
- Kötü bir kokuyu saklamaya, örtmeye çalışmayın. Bu doktorunuzu hemen görmenizi gerektiren enfeksiyonun bir belirtisi olabilir.
- Vajinal duş yapmayın, vajinanın içini yıkamayın. Vajinanın kendi kendine temizlenmesine izin vermek daha doğrudur.
- Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanın.
- Başka bir çeşit enfeksiyon için antibiyotik reçete edildiyseniz mantar enfeksiyonlarını önleme konusunda doktorunuzla görüşün.
B. BAKTERİYEL VAJİNOZ
Etken. Bakteriyel vajinoza sebep olan bakteriler vajinada doğal olarak bulunurlar. Bakteriyel vajinoz bu bakterilerin aşırı çoğalması ile oluşur.
Belirtiler. En önemli belirti kuvvetli balıksı bir kokusu olan artmış akıntıdır. Koku adet döneminiz sırasında veya cinsel ilişkiden sonra daha fazla olabilir. Akıntı genellikle ince ve koyu veya mat gridir, ancak yeşilimsi renk de alabilir. Kaşıntı sık değildir, ancak çok fazla akıntı varsa mevcut olabilir.
Tedavi. Bakteriyel vajinozu tedavi etmede çeşitli farklı antibiyotikler kullanılabilir, ancak en sık kullanılan iki tane vardır: metronidazol ve klindamisin. Bunlar ağız yoluyla alınabilirler veya tablet, krem veya jel şeklinde vajinaya yerleştirilebilirler.
Metronidazol ağız yoluyla alındığında bazı hastalarda yan etkilere sebep olabilir. Bunlar bulantı, kusma ve idrar renginde koyulaşma olabilir, şiddetli bulantı ve kusma yapabilir. Metronidazol kullanırken alkol almayınız, bu kombinasyon
Sıklıkla kadının cinsel partnerini tedavi etmeye gerek yoktur. Ancak, kadında tekrarlayan enfeksiyonlar varsa partnerin tedavisi yararlı olabilir.
Bakteriyel vajinoz sıklıkla tekrarlar. Uzun-dönem veya tekrarlayan tedaviler gerektirebilir. Vakaların çoğunluğunda tedavi zamanında işe yarar. Bazen bakteriyel vajinoz tekrar tekrar oluşuyorsa bu bir CYBH sahibi olduğunuz anlamına gelebilir. Doktorunuz size başka enfeksiyonlar için testler yapabilir.
C. TRİKOMONİYAZİS
Etken. Trikomoniyazis mikroskopik parazit olan Trikomonas vajinalis tarafından oluşturulan bir durumdur. Cinsel ilişki yoluyla yayılır. Trikomoniyazisi olan kadınlar diğer CYBH ile enfeksiyon aşısından artmış risktedir.
Belirtiler. Trikomoniyazis belirtileri sarı-gri veya yeşil bir vajinal akıntıyı içerir. Akıntının balıksı bir kokusu olabilir. Vulvanın yanma, tahriş, kızarıklık ve şişmesi olabilir. Bazen idrar yaparken acı olabilir.
Tedavi. Trikomoniyazis genellikle ağızdan alınan tek doz metronidazol ile tedavi edilir. Bu ilacı aldıktan sonra 24 saat boyunca alkol içmeyiniz, çünkü bulantı ve kusmaya sebep olabilir. Enfeksiyonun tekrarlamasını önlemek için cinsel partnerler tedavi edilmelidir.
D. ATROFİK VAJİNİT: Bu durum bir enfeksiyon tarafından oluşturulmaz, ancak akıntı ve vajinal tahriş yapabilir. Emzirme sırasında veya menopozdan sonra olduğu gibi kadın hormon düzeyleri düştüğü herhangi bir zamanda oluşabilir. Belirtiler kuruluk ve yanmayı içerir. Atrofik vajinit vajinal krem, halka veya tablet olarak uygulanabilen östrojen ile tedavi edilir. Suda-çözünür bir kayganlaştırıcı da ayrıca cinsel ilişki sırasında faydalı olabilir.
Sonuç olarak; herhangi bir anormal akıntı veya yanma ya da kaşıntı gibi vajinit belirtileri görür görmez doktorunuza başvurunuz. Vajinit rahatsızlık yaratmasına karşın, etken bulunduktan sonra hemen her zaman tedavi edilebilir.
Terimler Sözlüğü
Bakteriyel Vajinoz: Normal olarak vajinada bulunan bir grup organizmanın aşırı çoğalmasının oluşturduğu bir çeşit vajinal enfeksiyon.
Kandidiyaz: Mantar enfeksiyonu veya moniliyaz da denen, Candidanın (vajinada normal olarak bulunan bir mantar) aşırı çoğalmasının neden olduğu bir vajinit çeşidi.
Klindamisin: Pek çok diğer enfeksiyon çeşitlerinin yanı sıra, belli vajinit tiplerini tedavide kullanılan bir antibiyotik.
Östrojen: Yumurtalıklar tarafından üretilen ve rahimin iç tabakasının gelişimini uyaran bir kadın hormonu.
İnsan İmmünyetmezlik Virüsü (HIV): Vücudun bağışklık sisteminin belirli hücrelerine saldıran ve edinilmiş immün yetmezlik sendromu (AIDS) oluşturan bir virüs.
Metronidazol: Bazı vajinal ve karın enfeksiyonlarını tedavide kullanılan bir antibiyotik.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalık (CYBH): Cinsel temas ile yayılan hastalıkları ifade eder. Klamidya enfeksiyonu, gonore (belsoğukluğu), genital siğiller, herpes (uçuk), sifiliz (frengi) ve edinilmiş immün yetmezlik sendromu (AIDS) etkeni insan immünyetmezlik virüsü (HIV) enfeksiyonu gibi.
Spermisitler: Spermi etkisiz hale getiren kimyasal maddeler. Kremler, jeller, köpükler ve fitiller (süpozituvar) şeklinde bulunurlar. Bazı prezervatifler spermisitlerle kaplanmıştır.
Vulva: Kadın dış genital bölgesinin dudakları